Istorija naseljavanja Nove Pazove
U ratu protiv Turaka carski Feldmaršal Princ Ojgen od Savoje (1663.-1736.) osvojio je u ime cara Karla VI velika podrucja jugoistocne Evrope stvarajuci time uslove za širenje Habsburškog carstva.
Na osvojenom prostoru nedostajali su ljudi koji su mogli da obezbede osvojeno zemljište i zaštite granice. Iz tog razloga pocelo je planirano naseljavanje Dunavskog regiona od strane austrijske države. To se dogodilo uglavnom u periodu od 1711. do 1792. godine, ali i nakon toga. U tri velika „Švabska talasa“ doseljavani su emigranti iz citave nemacke regije u oblasti jugoistocne Evrope. Najveci broj doseljenika bio je iz jugozapadne Nemacke.
Prvi stanovnici Nove Pazove dolaze iz Virtemberga (danasnja Pokrajina Baden-Virtemberg) tokom vladavine cara Leopolda II (1790.-1792.). Dozvoljeno im je da emigriraju jer je Imperator Jozef II ukinuo verska ogranicenja i dozvolio da i protestanti mogu biti naseljavani. Sa iseljenickim Pasosem koji ih je legitmisao kao pouzdane osobe i krstenicom nadlezne parohije krenule su 62 virtemberske porodice u leto 1790. do Ulma da bi se odatle sa brodom tkz. „Ulmskom kutijom“ dunavom dovezle do Petrovaradina. Te zime nasli su utociste kod protestantskih Slovaka iz Stare Pazove. U prolece 1791. godine pocinju uz pomoc vojne Uprave da grade prve kuce. Svaka porodica je dobila po jedan plac za gradnju kuce, vrtove, polja i livade. Za nabavku opreme, stoke i namestaja odobreni su im krediti koji su morali postepeno da se otplacuju. Kao privilegija bilo je predvidjeno desetogodisnje oslobadjanje od placanja poreza kao i oslobadjane od vojne obaveze.
Osim toga svako ko je izgradio žitne ambare na nemacki nacin bio je izuzet od davanja poreza u naturi za tri godine.
Razvoj naselja Nova Pazova
Vec godinu dana nakon osnivanja naselja u Novoj Pazovi zivela je 51 porodica sa 262 ljudi. Iako su mnoge porodice nakon doseljavanja izumrle mesto je raslo zahvaljujuci velikom broju novorodjene dece. Takodje su dolazili ljudi iz Badena i Backe, tako da se populacija u prvih 30 godina popela na 730 ljudi.
Rast populacije za tri puta podstakao je Opstinu da ponovi svoj zahtev Caru za povecanjem zemljista. Medjutim ovaj zahtev usvojen je tek 1842. godine. Nova Pazova je tada dobila novih 242 jarma zemlje (jedan jaram odgovara 0,575 hektara). U proseku svaka porodica je posedovala 22 jarma obradive povrsine sto je bilo sasvim dovoljno da bi se izdrzavala.
U cilju osiguranja života populacije, koja se do 1944. godine povecala na 6000 stanovnika, zemljiste je moralo konstantno da se kupuje od susednih opština. Pre proterivanja svaka porodica još uvek je imala dovoljno obradive povrsine.
Takode je zanimljivo napomenuti da je populacija Nove Pazove uprkos velikoj smrtnosti zahvaljujici velikom natalitetu stalno rasla. Jos tridesetih godina proslog veka bilo je 50 porodica u selu koje su imale vise od devetoro dece.
Postepeno su stvorene sve komunalne institucije koje su omogucile nesmetano funkcionisanje seoske zajednice. Tako je pored evangelisticke crkve (gradjena od 1810. do 1812. godine) izgradjeno je i sirotiste za decu. Za Hrvatsku tj. Slavoniju ovo je bila prva kuca te vrste. U citavom Dunavskom regionu postojalo je jos samo jedno sirotište u Beškoj, opština Toršou. ( Preuzeto iz „Neu- Pasuaer Heimatbuch“).